تجربههاي مدرسهداري
كتاب تجربههاي مدرسهداري در برگيرنده ي ۲۶سال تجربه ي بنيانگذاران مجتمع آموزشي مهران، معصومه سهراب و يحيي مافي به قلم خودشان است. اين مجتمع آموزشي يكي از مراكز انتقال مفهوم و كاركردهاي آموزش و پرورش مدرن در ايران بوده است. خواندن اين اثر ميتواند راهگشاي كساني باشد كه خواهان گشايش در روند فروبستهي آموزش و پرورش ايران هستند.
مجتمع آموزشي مهران در حقيقت آزمايشگاهي بود براي تامل در زمينه آموزش و پرورش و جستوجوي راههاي نو. معصومه سهراب و يحيي مافي فعاليت فرهنگي خود را ابتدا با گشايش كودكستاني يك كلاسه به نام «مهر» در تابستان ۱۳۳۲ آغاز كردند. در سال ۱۳۳۴ دبستان مهران و در پي آن مجتمع آموزشي مهران را پايه گذاشتند و تا ۱۳۵۸ راه درست آموزش و پرورش بومي ايران را ادامه دادند. آنچه اين مجتمع آموزشي را در ايران متفاوت كرد، فلسفه پرورشي متفاوتي بود كه پايهگذاران اين مجتمع به آن باور داشتند. براي پايهگذاران مجتمع مهران فلسفه آموزش و پرورش كودكان چيزي نبود جز تربيت انسانهايي آزادانديش و خلاق كه توانايي انديشيدن، تفكر انتقادي و حس مشاركت و سازندگي داشته باشند. اين مجتمع آموزشي همراه با آموزشگاههايي مانند مدرسه فرهاد، گروه آموزشي هدف، كودكستان و دبستان روش نو و… مراكزي براي انتقال مفهوم و كاركردهاي آموزش و پرورش مدرن در ايران بودند. همه پايهگذاران اين آموزشگاهها از كساني بودند يا هستند كه در فرايند نوسازي فرهنگي ايران از جامعه سنتي به جامعه مدرن نقش داشتند.
محمدهادي محمدي در پيشگفتاري كتاب تجربههاي مدرسهداري نوشته است: «اگر كتاب تجربه هاي مدرسه داري اكنون و پس از درگذشت دو بنيانگذار آن دوباره با ويرايش و ساختاري تازه منتشر ميشود به اين سبب است كه برگ برگ اين كتاب تجربههاي زندگي دو روشنگر برجسته را در راستاي پيشرفت و رشد آموزش و پرورش ايران نشان ميدهد. بازگويي تجربههاي سي و چند ساله ميتواند معناي درست فلسفه تربيتي يا پداگوژي از دو معمار آموزش و پرورش ايران را به نمايش بگذارد، تا اگر كساني باشند كه امروز بخواهند از آن بهره ببرند بتوانند آموزش و پرورش ايران را در اندازهي توان خود دگرگون كنند و پيش ببرند. خواندن دوباره و چندباره اين اثر ميتواند راهگشاي هر آموزگار يا كارگزار آموزش و پرورش و هر فرهيختهاي باشد كه خواهان گشايش در روند فروبستهي آموزش و پرورش ايران است.»
هزينه انتشار چاپ كتاب تجربههاي مدرسهداري از سوي خانواده مافي پرداخت شده و بخشي از شمارگان آن به انجمن پژوهشي پويا و بخش ديگر به موسسه پژوهشي تاريخ ادبيات كودكان اهدا شده است.
ما نيز مانند بسيار ديگر از مديران مدارس معتقد بوديم كه نظام جديد آموزش و پرورش بايد ابتدا به صورت تجربي در چند مدرسه پياده شود و بعد از شناخت و رفع نواقص اجرايي در سطح كشور تعميم يابد. به مسئولان امر خاطرنشان ميكرديم در تمام كشورهاي جهان براي تغيير نظام آموزشي چنين راهي را پيش ميگيرند چنان كه تغيير نظام آموزشي ژاپن ده سال به طول انجاميد.
- معصومه سهراب
- يحيي مافي